De gemeenteraad van Eindhoven sprak zich uit over de uitbreidingsplannen van ASML. Die plannen onteigenen grote stukken grond, wat de goedkeuring van de gemeenteraad noodzakelijk maakt. Het zit sommige leden alleen dwars dat het akkoord er moet komen voordat de gevolgen voor de leefbaarheid van de gemeente duidelijk zijn.
Na een positief intentieakkoord met de gemeente Eindhoven, liet de gemeenteraad zich dinsdagavond opnieuw positief uit over de uitbreiding van ASML. Alleen willen verschillende partijen meer zekerheid over de gevolgen van de uitbreiding. Aan de chipmachinemaker zouden eisen worden opgelegd om de stad leefbaar te houden. Sommigen vrezen er alleen voor dat het moeilijk wordt om die eisen af te dwingen, doordat de uitbreiding eerst moet worden goedgekeurd voordat de eisen worden opgesteld.
SP-raadslid Jannie Visscher uitte haar zorgen: “De volgorde is verkeerd. We moeten eerst ‘ja’ zeggen en daarna kijken we pas naar de gevolgen. Terwijl er geen harde afspraken met ASML zijn gemaakt.” Aan de gemeentezijde blijkt de informatie over de huidige voorzieningen en de noodzakelijke uitbreidingen ook nog niet vergaard te zijn. Wethouder Stijn Steenbakkers van de CDA belooft eind 2024 duidelijk inzicht te hebben in wat nodig is.
Algemeen is er voornamelijk bereidheid te vinden in de gemeenteraad om de uitbreiding van ASML mogelijk te maken. Het definitieve besluit zal gemaakt moeten worden op basis van beperkte informatie. Steenbakkers verwoordt het als volgt: “Het gaat om vertrouwen in elkaar dat we gemaakte afspraken nakomen. Maar het gaat ook om zelfvertrouwen. We moeten als stad het zelfvertrouwen hebben dat we dit aankunnen.”
20.000 extra werkplaatsen
De uitbreidingsplannen zijn een onderdeel van ‘Operatie Beethoven‘. Het gaat om een overheidsplan met als doel het behouden van ASML in Nederland. De extra overheidsinspanningen worden gemaakt om te verdedigen wat op het spel staat: economische belangen. Zowel bij de chipmachinemaker als bij de toeleveranciers staan er namelijk banen op het spel.
De uitbreidingsplannen zouden nog eens goed zijn voor 20.000 extra werkplaatsen. Dat levert in feite een verdubbeling op van de ongeveer 21.000 werknemers die het momenteel heeft in Nederland. Extra capaciteit is nodig om de vraag naar chips bij te houden, die de komende jaren door onder andere AI enorm zal stijgen.
Stemmen om investeringen buiten Eindhoven te verspreiden
Naast terrein was er ook budget nodig om de lokale infrastructuur uit te breiden. Het demissionaire kabinet Rutte IV wil daarvoor 2,5 miljard euro uitgeven. Dat wordt verdeeld in onder andere de ontwikkeling van de lokale infrastructuur, maar zal ook de technische universiteiten en Brainport Eindhoven steunen.
De IT-socialhub Brainport Eindhoven reikt over 21 gemeenten heen en zou van de overheid 1,7 miljard euro toegestopt krijgen. Dat budget zal voor een groot deel opgeslorpt worden door Eindhoven, maar de overheid vindt dat ook andere gemeenten aanspraak moeten kunnen maken op de 800 miljoen euro die voorzien is voor onderwijs en onderzoek. Die stelling wordt opgeworpen door NSC-kamerlid Van Hijum: “Wij zeggen: kijk niet alleen naar de geografische cluster in de regio Eindhoven. Wees je er ook van bewust dat er op andere plekken in Nederland veel gebeurt.” Hij kijkt in het bijzonder naar Groningen, Delft, Twente en Almere. “Ook daar worden jongeren opgeleid in de techniek van de halfgeleiders.”