De Europese Unie heeft wereldwijde plannen voor onderzeese internetkabels. In 2024 presenteert het een nieuwe strategie om de telecomsector en internetinfrastructuur aan te jagen. Echter zullen onderlinge concurrentie en een gebrek aan budget mogelijk roet in het eten gooien.
De EU-lidstaten hebben al een aantal jaar de uitgesproken ambitie om internetconnectiviteit te verbeteren. In 2020 concludeerde de Europese Commissie dat de ontwikkeling van nieuwe infrastructuur nodig was om ‘digitaal soeverein’ te zijn. Het versterken van internetconnectiviteit binnen het continent en tussen Europa en Afrika, Azië en Latijns-Amerika werd concreet genoemd tijdens de Digital Day 2021.
99 procent van al het intercontinentale dataverkeer loopt via onderzeese kabels. Momenteel zouden EU-bewindslieden de bestaande infrastructuur te kwetsbaar achten om er nog op te willen vertrouwen. Een interne paper vanuit de Europese Commissie werd door Politico ingezien. Daarin stellen EU-ambtenaren dat een “beveiligde onderzeese infrastructuur voor Europa” aangeraden gaat worden aan nationale overheden. Huidige restricties zouden te vaak ervoor zorgen dat projecten niet doorgaan. Deze inperkingen moeten door een Digital Networks Act in 2024 weggevaagd worden. Daarna zou er meer kapitaal beschikbaar gesteld worden om ambitieuzere infrastructuurplannen te realiseren.
Twee ringen
Concreet moeten er twee aparte investeringen plaatsvinden. Allereerst ligt er een plan klaar voor een zogeheten “EuroRing” bedoeld voor het ondersteunen van het internetverkeer binnen Europa. Daarnaast moet een “Global Ring” ervoor zorgen dat gebieden van groot strategisch belang beter met het continent verbonden zijn.
Deze plannen zouden eindelijk wat extra gewicht moeten geven aan de eerder aangekondigde “Global Gateway Initiative”. Dit plan werd geformuleerd onder Commissie-president Ursula von der Leyen eind 2021. Als alle projecten die bij dat initiatief zouden plaatsvinden, kwamen er niet alleen nieuwe hoogwaardige verbindingen tussen Europa en de rest van de wereld. Het zogeheten Humboldt-kabelsysteem zou bijvoorbeeld niet eens in de buurt komen van Europa. Deze dient Japan met Australië en Chili te verbinden, terwijl de South Africa – Indo-Pacific-kabel tussen Zuid-Afrika, India en Maleisië zou lopen. Voor dit alles is overigens helemaal geen geld weggelegd: het zijn simpelweg concepten waar nog niemand voor gaat betalen.
Binnen Europa zelf zijn er wel vijf plannen die een budget beschikbaar hebben. Deze lopen exclusief via Noord- en Zuid-Europa; het meeste geld zou momenteel richting projecten gaan die Afrika met Europa verbinden. Partnerlanden mogen meebeslissen hoe de kabels precies lopen. Een anonieme EU-ambtenaar vertelde EURACTIV dat er “geen rechtvaardiging voor de investeringen” is, met een oneerlijke en ontransparante beslismethode.
Bedrijven wel geïnteresseerd, maar onderlinge conflicten lidstaten
Contracten om onderzeese kabels neer te leggen kunnen enorm lucratief zijn. Ook valt er veel te winnen voor lidstaten, die bepaalde gebieden kunnen ontwikkelen tot “data hubs”, iets waar Amsterdam, Frankfurt, Londen, Parijs en Dublin in zijn geslaagd met eerder gelegde internetinfrastructuur. De snelheid, betrouwbaarheid en centrale locatie van deze punten maakt ze erg aantrekkelijk voor de bouw van datacenters.
Tip: Drukste kwartaal ooit voor Europese datacenters, Amsterdam groeit licht
Voor deze bestaande markten zullen de eerdere plannen niet erg aantrekkelijk lijken. Dit terwijl Portugal zichzelf juist wil positioneren als een nieuwe cruciale hub voor connectiviteit met Latijns-Amerika en Afrika. Voordat de plannen gerealiseerd worden, zullen ook lidstaten die geen grote rol spelen bij de nieuwe projecten overtuigd moeten worden.
Fundamenteel ligt er een gemeenschappelijk belang aan deze Europese plannen ten grondslag: het inperken van kwetsbaarheden. Net als dat de EU middels de European Chips Act de eigen soevereiniteit op het gebied van halfgeleiders wil garanderen, hoopt het ook qua digitale infrastructuur van niemand afhankelijk te zijn. Afgelopen weekend werd nog een datakabel (en een gasleiding) tussen Estland en Finland geraakt; er wordt nog gezocht naar de oorzaak hiervan. Elders had de EU al plannen om een internetkabel aan te leggen in de Zwarte Zee, zodat Georgië ook zonder een kabel via Rusland met Europa verbonden is.