Intel Core Ultra 200S: raadselachtige chips brengen NPU naar desktop

De langverwachte Arrow Lake-architectuur drijft Intel’s nieuwste desktop- en laptopchips aan. Voor het eerst verschijnt een NPU op een desktop, zij het een oudere variant. Hoeveel maakt dat uit?

Over de AI-pc is oneindig veel gezegd en geschreven. Maar Intel brengt ons terug naar de basis: “een goede AI-pc begint met een goede pc”, aldus Josh Newman, GM & VP of Product Marketing & Management, Client Computing Group. Bij de uitleg van Arrow Lake, de krachtbron voor Intel Core Ultra 200S, is al gauw duidelijk dat er van een holistischere uitleg sprake is dan in de afgelopen maanden. Enkel over de introductie van de AI-pc an sich praten is niet meer genoeg.

We horen van Intel wat Arrow Lake precies te bieden heeft vlak voor IFA te Berlijn. Dat was juist het evenement waar het voor thin-and-light laptops ontworpen Lunar Lake uit de startblokken verscheen. Inmiddels is bekend dat die “moonshot” kan rekenen op een positieve ontvangst. Wat AI-pc’s betreft zijn Intel, Qualcomm en AMD elk geduchte concurrenten van elkaar. Geldt hetzelfde voor de AI-pc op desktops, met enkel AMD als opponent?

Tip: Zonder kunstmatige beperkingen bestaat de AI-pc op desktops al jaren

Vreemde keuzes (op het eerste gezicht)

Er is een voor de hand liggende reden waarom Intel voor Core Ultra 200S iets minder hard op de AI-pc-trommel slaat. De NPU aan boord is namelijk een oude bekende, met de nadruk op oud: NPU 3. Die chip zat al in Meteor Lake van eind 2023, dat nu al bijna een maand is vervangen door Lunar Lake met een veel krachtigere NPU 4. Hoewel we meermaals te horen krijgen dat TOPS niet de conventionele graadmeter voor on-device AI-prestaties moet zijn, blijft de opbrengst voor Arrow Lake karig. Het gebrek aan vooruitgang binnen de NPU ten opzichte van wat vorig jaar al mogelijk was, valt met welke uitleg dan ook negatief op.

Daar waar een thin-and-light Intel Core Ultra 200V (Lunar Lake) tot wel 120 TOPS samenbrengt vanuit de NPU, GPU en CPU, draait een mobiele Intel Core Ultra 200S (Arrow Lake) maximaal 99 TOPS. De desktopversie reikt slechts tot 36 TOPS via diezelfde optelsom (NPU, GPU, CPU). Het verhaal vanuit Intel is dat we hier niet te veel achter moeten zoeken, want wie échte AI-prestaties verlangt, heeft vermoedelijk een discrete GPU in een videokaart tot zijn beschikking.

Althans, als Microsoft het toestaat. Als poortwachter van Copilot+-pc’s (lees: ‘échte’ AI-pc’s voor alles dat Windows Copilot te bieden heeft) diskwalificeerde het al de Meteor Lake-laptops voor de meeste AI-workloads die lokaal binnen Windows 11 draaien. Met Arrow Lake hopen we ten zeerste dat GPU’s óók zaken als Windows Recall mogen draaien, anders is Intel’s nieuwste aanbod al bij de lancering achterhaald.

Grotere doelen

Als we Intel’s woorden even ter harte nemen, moeten we de Core Ultra 200S-reeks wat breder bekijken. De doelstellingen voor deze nieuwe generatie desktop- en laptopchips gingen bovenal uit van sterke prestaties met een veel hogere efficiëntie dan voorheen. Hierdoor hoopt Intel eindelijk weer high-end processoren te leveren die niet door angstaanjagend hoge voltages en crashes worden geteisterd.

Veel features van Core Ultra 200S draaien om de meest actuele features. Wi-Fi 6E, Thunderbolt 4, PCIe 5.0 en DDR5-ondersteuning (tot 6400 MT/s) gelden als belangrijke vinkjes, terwijl een nieuwe security engine extra zekerheid moet bieden voor dataprotectie.

Maximaal 8 P-cores en 16 E-cores verschijnen op de Compute Tile, waar al het conventionele rekenwerk wordt verricht. De Lion Cove P-cores kennen een zuinige 9 procent aan IPC-uplift, maar de Skymont E-cores zijn een stuk daadkrachtiger. Single-threaded workloads kunnen 72 procent hoger uitvallen qua IPC, terwijl multi-threaded maximaal een 55 procent uplift kent.

Dáár ligt de echte winst voor Intel, en dus ook gelijk het bestaansrecht voor Arrow Lake. In navolging van Meteor Lake op laptops vorig jaar is deze architectuur bovenal een bewijs dat Intel heeft geluisterd naar de kritiek. Vermoedelijk legt dat feit een groot deel van de Intel-critici, die tegenwoordig in de mode zijn, het zwijgen op.

Adoptie

Vanaf nu biedt Intel een processor met een NPU aan boord voor alle client-systemen. Thin-and-lights zijn in feite voorzien van de meest custom-built oplossing in de vorm van Lunar Lake. Het lijkt erop dat die niche vooral voor Intel belangrijk is geweest, terwijl Arrow Lake een stuk minder tot de verbeelding spreekt voor “normale” laptops en desktops. Voor die segmenten is er een conventionele update ten opzichte van Raptor Lake. Het succes van diens opvolger Arrow Lake staat grotendeels los van Intel zelf. Het bedrijf is namelijk afhankelijk van de coöperatie van Microsoft om de AI-pc ook echt naar de desktop te brengen. Dat vergt een groen vinkje voor alle AI-workloads op GPU’s waar dat technisch mogelijk is. Lees: vrijwel altijd.

Overigens is de naamgeving een beetje een rommeltje geworden, en dat in vrij korte tijd sinds Intel de telling herstartte. Meteor Lake was namelijk een nieuwe “generatie 1” onder het naampje Intel Core Ultra. Nu de 13e en 14e generatie Raptor Lake-chips vervangen zijn door Intel Core Ultra 200S is ook hier voor een herstart gekozen, maar is de telling gelijkgeschakeld met de totaal verschillende Lunar Lake-reeks. Core Ultra 200V dus Lunar Lake en voor thin-and-lights, terwijl Core Ultra 200U-, 200K-, 200H- en 200HX-chips allemaal op Arrow Lake zullen draaien met geheel andere specificaties en scaling.

Dat is wat apart, en uiteindelijk onnodig. Hoe dan ook is dat een bijzaak als we Intel’s koers wat breder bekijken. Voor het eerst in jaren is elk segment waarin de chipreus opereert echt opgefrist. We moeten alleen niet te vroeg juichen: zoals gezegd moet ook het software-verhaal meewerken, bijvoorbeeld.

Belangrijker: we hebben al eens eerder gezien dat Intel weer op de juiste weg leek te zijn. Met Alder Lake debuteerde Intel in 2021 een eerste architectuur met grote én kleine cores, respectievelijk bedoeld voor pure prestaties en efficiëntie. Dat pad bewandelt Intel nog steeds, maar intussen is het met Raptor Lake in de jaren na Alder Lake weer richting veel te hoge wattages en temperaturen aangelopen. Nu concurrent AMD op alle fronten meestrijdt, kan Intel deze keer niet het oog op de bal verliezen.

Lees ook: Intel lanceert Core Ultra 2, het antwoord op Qualcomm en AMD