Een vastzittende ex-medewerker van zowel chipmachinebouwer ASML als chipmaker NXP zou banden met de Russische geheime dienst hebben. Dat stelt het AIVD in een bericht aan het OM.
Deze openbaring werd als eerste gedeeld door Nieuwsuur, dat het ambtsbericht tegenkwam bij een bespreking van de rechtbank in Rotterdam tijdens een pro-formazitting tegen de verdachte. Het bericht zou op 23 december al zijn ontvangen.
SVR-contact
Het contact tussen de ex-ASML- en NXP-medewerker en de Russen verliep via de geheime dienst SVR. De bespionering van high-tech in Nederland is allesbehalve nieuw, en ook het contact tussen bronnen in Nederland en de SVR niet. Zo werden twee diplomaten door de AIVD ontmaskerd in 2020 en bleken er later Russische inlichtingenofficieren uit Nederland gezet te zijn die zich specifiek hadden gericht op de chipindustrie.
De verzending van geheime documenten verliep via een Google Drive-map en een tussenpersoon. De gestolen informatie bood inzichten in het vervaardigen van chips. Op zichzelf is veel van die data voor Rusland niet direct nuttig: het heeft helemaal geen capaciteit om geavanceerde processoren te bouwen. Desondanks wil Rusland zichzelf technologisch ontwikkelen en zou het tevens kennis kunnen overbrengen of doorverkopen aan China, dat wel dichter in de buurt zit van het westen als het gaat om technische kennis voor chipproductie. Exportrestricties weerhouden Beijing echter ervan om van de nieuwste ASML-apparatuur gebruik te maken.
Kennis boven hardware
De restricties ten spijt kunnen Rusland en China gaandeweg met genoeg puzzelstukjes daadwerkelijk progressie boeken. Vooralsnog blijft het bij het maximaliseren van de chipapparatuur waar men in China wel toegang toe heeft, met de Kirin 9000S-chip van Huawei als meest imposante eindproduct. Desondanks verbleken de prestaties hiervan ten opzichte van de concurrenten gemaakt door Qualcomm, Apple en MediaTek. De volgende zet van China zal het bouwen van GPU’s zijn die als Nvidia-alternatief gelden. Dat, of men smokkelt simpelweg de videokaarten het land in zoals de sterke verdenking is van velen.
Lees ook: ASML haalt recordomzet in ’transitiejaar’: wat belooft 2025?