De Europese concurrentiekracht is volgens de voormalige president van de Europese Centrale Bank, Mario Draghi, in gevaar. Eén van de drie knelpunten die hij onderscheidt is de innovatie-achterstand ten opzichte van de VS en China. De belangrijkste redenen voor de achterstand zijn de late omarming van nieuwe digitale technologieën en te strenge wetgeving.
Het rapport van Mario Draghi is vandaag gepubliceerd en bekijkt de zaken waar Europa op kan inzetten om de concurrentiekracht te versterken. EU-Commissievoorzitter Ursula von der Leyen stelde vorig jaar Draghi aan om dit rapport samen te stellen.
Het algemene idee is dat de Europese concurrentiekracht in gevaar is. Initiatieven blijken dringend nodig om de koers te wijzigen. “Als we niets doen, wordt het een lange doodsstrijd”, stelt Draghi bij de presentatie van het rapport.
Technologische kloof
In het rapport worden drie actiegebieden aangeduid die kunnen helpen om de groei weer aan te wakkeren. Eén daarvan is het dichten van de technologische kloof die door de jaren heen is ontstaan met de VS en China. Draghi benadrukt dat Europa achterblijft in de adoptie van opkomende technologieën, zoals AI en groene technologie, wat de economische groei belemmert.
In het voorwoord stelt Draghi daarover: “De technologische veranderingen gaan snel. Europa heeft de digitale revolutie onder leiding van het internet en de productiviteitswinsten die dit met zich meebracht grotendeels gemist: in feite wordt de productiviteitskloof tussen de EU en de VS grotendeels verklaard door de technologiesector. De EU is zwak als het gaat om de opkomende technologieën die de toekomstige groei zullen stimuleren. Slechts vier van de vijftig grootste technologiebedrijven ter wereld zijn Europees.”
Sterktes AI Act ondermijnd
Europa wordt er dus van beschuldigd opkomende technologieën maar moeilijk te kunnen stimuleren. Dat is een interessante insteek in het licht van de Europese AI Act, waar Europa zo trots is op de voortrekkersrol die het speelt bij het uitzetten van wetgeving om nieuwe technologie snel en veilig te kunnen implementeren. Kritiek op die stelling is er genoeg te vinden, voornamelijk vanuit niet-Europese bedrijven en analisten. Deze keer komt de kritiek echter uit de organisatie die de wetgeving opstelde, genaamd de Europese Unie.
Volgens het rapport kenmerkt Europa zich door een teveel aan complexe regelgevingen. De grootste slachtoffers van het bos aan wetgevingen zijn KMO’s en snelgroeiende sectoren zoals de digitale industrie. Het gevolg is het uitblijven van investeringen in Europa, want veel bedrijven met een hoog potentieel worden ertoe aangezet om in het buitenland op te schalen.
Specifiek toegepast op de AI Act ziet het rapport dat de wetgeving te streng is voor de ontwikkeling en het gebruik van de technologie. Dit zou ertoe kunnen leiden dat Europese bedrijven hun AI-oplossingen moeilijker kunnen opschalen in vergelijking met hun Amerikaanse en Chinese tegenhangers, waar de regelgeving soepeler is.
“Europa heeft een sterke positie op het gebied van autonome robotica, goed voor ongeveer 22% van de wereldwijde activiteiten, en op het gebied van AI-diensten, goed voor ongeveer 17% van de activiteiten. Maar innovatieve digitale bedrijven slagen er over het algemeen niet in om in Europa op te schalen en financiering aan te trekken, wat tot uiting komt in een enorme kloof in de financiering in de latere fase tussen de EU en de VS”, stelt het rapport.
Tip! Open-source LLM’s van Aleph Alpha voldoen volledig aan AI Act
Mededingingsregels heroverwegen
De opkomst van AI is niet de enige reden dat Europa haar beleid opnieuw onder de loep moet leggen en bijsturen. Het rapport legt ook een bijzondere nadruk op de noodzaak van fusies in de Europese telecomsector. De sector lijdt onder versplintering en een gebrek aan schaalgrootte, wat Europese telecombedrijven verzwakt ten opzichte van hun Amerikaanse en Aziatische concurrenten. In een wereld waarin 5G, cloud computing en de digitalisering van diensten van cruciaal belang zijn, is het voor Europese mobiele operators moeilijk om de nodige investeringen te doen om bij te blijven met de wereldwijde koplopers.
Volgens Draghi is het noodzakelijk dat de EU haar mededingingsregels heroverweegt om fusies tussen telecombedrijven mogelijk te maken. Door de schaalvergroting die dergelijke fusies teweegbrengen, kunnen Europese bedrijven beter concurreren met de grote techgiganten uit de VS en China, zoals Google, Amazon en Huawei, die steeds meer invloed hebben op de digitale infrastructuur. Deze bedrijven hebben de middelen en de schaal om te investeren in nieuwe technologieën, terwijl Europese bedrijven vaak beperkt blijven door de versnipperde markt. Door fusies te faciliteren, kunnen de EU-landen een robuuster en concurrerender telecomlandschap creëren, wat uiteindelijk zowel de economie als consumenten ten goede komt.
800 miljard euro nodig
Naast het aanduiden van de problemen, reikt Draghi oplossingen aan. Als voormalig president van de ECB is dat meteen aangevuld met de concrete cijfers. In dit geval het kostenplaatje. Dat is een stevige van 750 tot 800 miljard euro. Het geld gaat niet volledig naar investeringen in de technologische sector, maar er moet wel budget vrijkomen om te investeren in strategische sectoren zoals AI, halfgeleiders, en groene energie.
Volgens Draghi is dit bedrag noodzakelijk om de EU in staat te stellen haar technologische voorsprong te herwinnen en haar eigen digitale infrastructuur onafhankelijk te maken van buitenlandse invloed. Een bijzondere aandacht is nodig in gebieden waar technologische soevereiniteit vereist is, zoals bij beveiliging en een sovereign cloud.
Conclusie
Het rapport van Draghi is een dringende oproep tot actie. De economische en technologische kloof met de VS en China is groot, maar niet onoverkomelijk. De EU staat voor de uitdaging om haar regelgeving te hervormen en een proactief industriebeleid te voeren dat innovatie aanmoedigt en schaalvoordelen biedt. Als Europa deze aanbevelingen ter harte neemt, kan het niet alleen zijn concurrentievermogen herwinnen, maar ook een leidende rol spelen in de technologische toekomst van de wereld.