Welke rol speelt hardware in nieuwe ontwikkelingen in de zorg? Welke uitdagingen komen daarbij kijken? Tijdens ‘Health meets hardware’ in Leuven kregen we een unieke inkijk in de antwoorden op deze vragen.
IT is een belangrijke innovator voor de gezondheidszorg. Binnen de gezondheidszorg is er toch nog een grote mismatch tussen het belang van technologie en de kennis hierover. Dit begint al in de schoolbanken, geeft Gratienne Sioncke, Founding Executive Director van BORGinsole aan. Zij spreekt vanuit eigen ervaring met stagiairs. “We zien dat stagiairs zeker de eerste weken nog moeten aanpassen aan de technologie. Onze werkplek heeft een grote technologische kant, terwijl daar in het lesaanbod niet op wordt ingegaan.”
Sioncke haar ervaringen omschrijven de verbeterpunten aan het Belgische onderwijssysteem en opleidingen in de zorg. BORGinsole produceert vanuit Rotselaar, maar het product is verkrijgbaar bij meer dan 200 podologiepraktijken in Europa.
Leuven als broedplaats van techontwikkeling
Verleggen we de focus naar de IT-wereld, dan weten wel heel wat bedrijven waar de waarde voor de gezondheidszorg zit. Ongeveer 30 procent van de technologie-innovaties uit Leuven is namelijk gericht op deze sector. Meteen ook een goede reden om het evenement in Leuven op te zetten in het kader van fti. Hierbij wordt in Vlaanderen een week lang aandacht gevraagd voor IT en innovaties. Hoewel het concept eigenlijk in de jaren ’80 werd geïntroduceerd, stond het voor lange tijd in de kast. Totdat Jan Jambon, destijds Vlaams minister-president, het er in 2024 opnieuw uithaalde en opfriste.
BORGinsole is één van de bedrijven die op de intersectie van gezondheidszorg en IT zit. Het bedrijf ontwikkelt inlegzolen voor (top)sporters op basis van 3D-scans. In het productieproces werd een mix binnengebracht van digitalisatie, automatisatie en robotisatie. Sioncke benoemt het als een ‘weloverwogen beslissing’ omwille van de precisie die de productie vereist. Maar ook vanuit noodzaak vanwege het tekort aan technische profielen in de zorgsector die deze job in konden vullen.
Zorgsector heeft tech nodig
Wie een opleiding in de zorg volgt, zal zijn of haar toekomstige job misschien niet snel in een productie-omgeving zoeken. Maar ook daarbuiten zal het niet lang duren voordat hij of zij in contact komt met technologie.
Studenten van UCLL Hogeschool stellen een voorbeeld voor rusthuizen voor en specifiek voor patiënten met dementie. Uit onderzoek is geweten dat bij deze patiënten vaak wel het langetermijngeheugen nog intact is. Met een herinneringen-harp proberen de studenten dat geheugen aan te spreken. Het gebruik van de harp is eenvoudig, want het is ook geen geheim dat technologie en ouderen doorgaans niet zo goed samengaan. Voor de bediening volstaat een aanraking op één van de buizen, een persoonlijke herinnering in de vorm van een foto, video of audio begint vervolgens vanzelf te spelen.
Volgens de onderzoekers verbetert de harp het leven van personen met dementie op meerdere vlakken. Door de herinneringen boven te halen, krijgt de persoon weer een idee van zijn vroegere leven waardoor gesprekken met familie eenvoudiger op gang komen. Dat neemt ook een ander probleem aan waar personen met dementie wel eens mee strijden: sociaal isolement.
Lees ook: Microsoft zet in op gezondheidszorg met Copilot Agents en LLM’s
Patiënt komt op eerste plaats
Voor het ontwikkelen van de harp liepen de studenten eerst een week mee in het woonzorgcentrum Toermalien in Genk. Daar zagen zij met welke uitdagingen personen met dementie en het zorgpersoneel geconfronteerd worden. Door in het veld te staan, leerden ze waar de gezondheidszorg om draait: de patiënt. In de techscene is dat vaker een grotere uitdaging. Ontwikkelingen hebben daar vaker andere motivaties zoals financiële belangen.
Jan Vermeir, President van de Jong Parkinson Liga, spreekt over de toch wel pijnlijke kloof tussen IT-innovaties en het welzijn van de patiënt. In Vlaanderen treft deze ziekte tienduizenden mensen, Vermeir is één van die Vlamingen. Naast uitdagingen van het leven met Parkinson, lopen hij en andere patiënten tegen uitdagingen met technologische hulpmiddelen. Hulpmiddelen die hun leven verbeteren, maar daar soms van de ene op de andere dag niet meer op kunnen vertrouwen. Dit omdat producenten besluiten de toestellen aan de kant te schuiven om op nieuwere edities te focussen of financiële belangen.
Net als bij het upgraden van een telefoon zou je kunnen denken dat deze patiënten hun toestellen kunnen vervangen voor nieuwere edities. Dat ligt iets gecompliceerder in zorgwereld. Vermeir haalt een voorbeeld aan dat dichtbij zijn eigen leefwereld ligt. “Personen met deep brain stimulation (DBS)-toestellen hebben niet de mogelijkheid te upgraden naar een nieuwe versie. Het brein is niet geschikt om iedere zoveel jaar nieuwe elektrische draden op in te brengen.”
De patiënt of gebruiker centraal zetten, kan de technologische wereld nog van de zorgsector bijleren. De kennis van de andere kant, van de zorgsector naar de techwereld, kan ook nog verbeteren. Hardware en zorg komen dus samen in het voordeel van patiënten, maar creëren tegelijk uitdagingen voor beide sectoren.
Nog een uitdaging voor zorgorganisaties op vlak van IT is security: Zorgsector steeds geliefder doelwit voor ransomware-criminelen