Nederland heeft voor het eerst sinds 1952 een noodwet ingezet om de activiteiten van chipfabrikant Nexperia stil te leggen. De Wet Beschikbaarheid Goederen (WBG) werd door demissionair minister Karremans van Economische Zaken gebruikt vanwege zorgen over technologieoverdracht naar China. Wat speelt er precies en wat betekent dit voor de Nederlandse tech-industrie?
Nexperia is een chipfabrikant die zich specialiseert in relatief eenvoudige maar essentiële componenten zoals diodes, transistors en MOSFETs. Deze chips worden op grote schaal gebruikt in automotive toepassingen en huishoudelijke apparaten. Hoewel de technologie niet zo geavanceerd is als de nieuwste chips, is het zeker geen ‘stenen tijdperk’. Het gaat hier om bewezen technologie die cruciaal is voor talloze toepassingen. Nexperia werd opgericht als spin-out van NXP in 2017 (dat zelf in 2006 een spin-out was van Philips), daarna werd het al snel overgenomen door het Chinese Wingtech in 2019. Nu heeft het bedrijf productielocaties in Nederland en China en een marktaandeel van zo’n 40% in automotive diodes en transistors. Daarmee is het een grote speler in de halfgeleiderindustrie.
Luister (en kijk) elke week door je te abonneren via: Spotify, Apple Podcasts, YouTube of een andere dienst.
De ongekende overheidsingreep
Op 30 september greep minister Karremans in met de WBG-wet uit 1952, voor zover bekend was het de eerste keer dat deze wet ooit is gebruikt. De aanleiding waren signalen dat de CEO van Nexperia, Wing Zhang (ook bekend als Zhang Xuezheng) , bezig was om Nederlandse en Europese technologie via een persoonlijk bedrijf, WingSkySemi (opgericht in 2020), weg te sluizen. Dit bedrijf sloot in 2023 een overeenkomst met Nexperia voor chipfabricage, een potentieel belangenconflict met verstrekkende gevolgen. Wat opvalt is dat de gesprekken tussen het ministerie en Nexperia al sinds eind 2023 liepen. Dit was geen overhaaste beslissing, maar het resultaat van langdurige zorgen over de richting waarin het bedrijf bewoog onder Chinees eigendom. Het patroon van stromannen in leidinggevende posities en het verdwijnen van de Europese top ten gunste van een Chinese top versterkte deze zorgen.
Een controversiële topman
De CEO in kwestie heeft een bewogen verleden: veroordeeld in China voor het verzwijgen van bijna een miljoen euro aan handelstransacties op de beurs van Shanghai, plus een veroordeling tot 17 maanden celstraf voor het stelen van bedrijfsgeheimen van zijn vorige werkgever ZTE. Dit profiel maakt de Nederlandse zorgen begrijpelijker, hoewel het niet automatisch betekent dat de huidige beschuldigingen kloppen.
Diplomatieke spanningen en Chinese reactie
China reageerde direct door de levering van Nexperia-chips buiten China stop te zetten, waarmee het een handelskwestie transformeerde tot een diplomatieke rel. Deze week gaat een Nederlandse delegatie naar China voor gesprekken, zonder minister Karremans, wat China mogelijk als een belediging beschouwt. Interessant is dat China zelf vaak verantwoordelijke personen niet meestuurt bij delegaties, een tactiek die ze nu aan den lijve ondervinden. Er zijn tekenen dat de storm snel voobij is, de export is gedeeltelijk herstart en China heeft de interne isolatie van Nexperia met andere Chinese bedrijven afgevlakt.
Impact op automotive en supply chains
Voor de automotive industrie is dit geen kleinigheid. Bedrijven als Volkswagen zijn afhankelijk van Nexperia voor honderden chips per voertuig. Het vinden van alternatieven is lastig, het duurt maanden om nieuwe leveranciers te kwalificeren en contracten af te sluiten. De ironie is wel dat door stabiliteit te willen waarborgen, Nederland nu mogelijk juist instabiliteit heeft gecreëerd.
ASML-topman Christophe Fouquet suggereerde dat Nederland te snel handelde en niet lang genoeg in gesprek bleef. Zijn perspectief: in de chipindustrie wordt meestal eerst gepraat en dan geëscaleerd, niet andersom. Maar met twee jaar aan gesprekken lijkt die kritiek minder terecht. Mogelijk maakt ASML zich vooral zorgen over de eigen gevolgen als de relatie tussen Nederland en China verder escaleert.
Een unieke situatie?
De chipindustrie kenmerkt zich normaal door internationale samenwerking, waarbij zelfs concurrenten kennis uitwisselen. Bedrijven zijn vaak zo internationaal dat ze nauwelijks aan één land gebonden zijn. ASML bestaat bijvoorbeeld grotendeels uit expats. Geopolitieke spanningen passen slecht bij deze coöperatieve sector, wat de frictie verklaart.
De vraag is of dit vaker gaat gebeuren. Nederland speelt vooral een rol in de chipwereld, maar in geen enkele andere sector is er zo’n dichtheid aan intellectueel eigendom en expertise te beschermen. De situatie lijkt daarom relatief uniek, hoewel de supply chain-kwetsbaarheid een breder thema blijft.
Wat nu?
De verwachting is dat de onderhandelingen deze week resulteren in een oplossing waarbij de CEO waarschijnlijk niet terugkeert. China kan hem makkelijk als zondebok gebruiken gezien zijn eerdere veroordelingen. Voor Nederlandse en Europese autofabrikanten is het cruciaal dat de stabiliteit snel terugkeert. De belangrijkste les? Technologische soevereiniteit en supply chain-stabiliteit blijven een delicaat evenwicht. Te veel protectionisme schaadt internationale samenwerking, te weinig waakzaamheid brengt strategische technologie in gevaar. Nederland lijkt in dit geval een duidelijke lijn te trekken. Of dat ook verstandig was, dat zal de tijd leren.
Wil je alle details en analyses horen? Bekijk de volledige podcast-aflevering hierboven voor een diepgaand gesprek over de Nexperia-crisis, geopolitieke implicaties en wat dit betekent voor de toekomst van Nederlandse technologiebedrijven.
Podcastspeler
Bovenaan deze pagina staat de link naar de aflevering van Techzine Talks op YouTube. Wil je liever hier in de browser luisteren, dan kan dat hieronder.
Eerdere afleveringen van Techzine Talks:
- Zero Trust geldt voor alles, ook voor AI en IoT/OT
- Goede securitystrategie start met data- en applicatiesecurity
- Is de AI-revolutie gebouwd op financieel drijfzand?
- De strijd om het zakelijke AI-platform: analyse en inzichten
- Hoe kun je snel AI agents bouwen en inzetten met Google ADK
Techzine Talks seizoen 5
Inmiddels is het alweer het vijfde seizoen van Techzine Talks. Coen en Sander maken sinds medio 2021 dé Enterprise IT-podcast van Nederland en België. De afgelopen jaren verscheen er zo goed als elke week een nieuwe aflevering van Techzine Talks. In 2025 gaan we hiermee door en informeren we luisteraars over de laatste IT-ontwikkelingen, de belangrijkste informatie rondom techevents maar duiden we ook nieuwe IT-trends. Je kan elke week op maandag een nieuwe podcast verwachten. Met feestdagen soms een dagje later.
Steun ons!
We hopen uiteraard dat je ons als luisteraar steunt! Dat doe je door je te abonneren, afleveringen te delen en ons te beoordelen via Apple iTunes of Spotify. Vijf sterren ontvangen we graag! Ook staan we open voor feedback en je mag ons altijd ideeën sturen voor onderwerpen.
Meedoen?
Ben je een expert in een bepaald IT-vakgebied en wil je graag je kennis delen met onze luisteraars? Of heeft je organisatie de nieuwste en meest innovatieve IT-oplossing in huis? Neem contact op, dan bespreken we graag wat de mogelijkheden zijn.