Celonis gebruikt het jaarlijkse Celosphere-event om zijn visie op enterprise AI te verscherpen. Centraal staat het idee dat process intelligence de ontbrekende schakel vormt tussen ruwe data en AI die daadwerkelijk waarde creëert. Veel organisaties investeren in modellen, infrastructuur en use-cases, maar lopen vast zodra AI moet aansluiten op reële bedrijfsvoering. Zonder volledige context rond processen blijft AI een black box met beperkte impact. Celonis wil die kloof sluiten door bedrijfsprocessen live in kaart te brengen en er een steeds intelligentere digital twin van te maken.
Volgens Celonis falen veel AI-initiatieven doordat ze onvoldoende begrijpen hoe organisaties écht functioneren. Processen lopen dwars door systemen, documenten en menselijke beslissingen. Wie dat verband niet ziet, loopt het risico AI in te zetten zonder grip op de gevolgen. Het bedrijf positioneert daarom process intelligence (PI) als voorwaarde voor effectieve AI. Niet alleen ERP- en CRM-systemen worden daarbij ontsloten, ook spreadsheets, PDF-documenten, manuele handelingen en kennis uit workflows worden geïntegreerd. In complexe bedrijfsprocessen, zoals order-to-delivery, zijn vaak tientallen systemen betrokken. Geen enkel systeem heeft afzonderlijk het volledige beeld, stelt Celonis.
Centraal in de aanpak staat de Process Intelligence Graph: een digitale weergave van hoe processen feitelijk verlopen. Data worden verrijkt met bedrijfscontext, waarna organisaties kunnen analyseren, simuleren en geautomatiseerde acties koppelen aan processtappen. Waar klassieke process mining vooral terugkijkt, wil Celonis hiermee de stap zetten naar realtime processturing. Dat verklaart de hele verschuiving van ‘röntgenfoto’ naar ‘real-time MRI-scan’ van bedrijfsprocessen die de technologie van het bedrijf heeft doorgemaakt. Nu analyseert het hoe verschillende processen met elkaar interacteren, met ‘free the process’ als doel.
Nieuwe technologische bouwstenen
Tijdens Celosphere presenteert Celonis hiervoor een reeks vernieuwingen in het platform. Data Core wordt algemeen beschikbaar en moet bedrijven in staat stellen data direct vanuit datalake-architecturen te verwerken, zonder duplicatie. Integraties met eerder Microsoft Fabric en nu ook Databricks completeren dat beeld. Procesdata moet gebruikt kunnen worden waar ze zich bevinden, met zo min mogelijk frictie.
Ook orkestratie wordt volwassen. De nieuwe orkestratie-engine biedt de mogelijkheid om acties direct te automatiseren op basis van inzichten uit de Process Intelligence Graph. Dat maakt het mogelijk om detectie en respons dichter bij elkaar te brengen. Bedrijven zien waar een knelpunt ontstaat en kunnen direct ingrijpen.
Daarnaast wordt generatieve AI gebruikt in de datalaag zelf. AI-assistenten helpen bij datamodellering en transformatie naar objecten en events, terwijl Task Mining acties van medewerkers vastlegt en koppelt aan procescontext. Het resultaat moet een rijkere en actuelere digital twin zijn.
Multimodaliteit en object-centric process mining
Celonis is ook op zoek de reikwijdte van zijn platform verder te verbreden door meer databronnen en -typen in één procesbeeld te verenigen. Naast gestructureerde systemdata komen nu ook semi-gestructureerde en ongestructureerde bronnen, zoals e-mails en PDF’s, binnen via Celonis Networks. Enterprise-architectuurmodellen worden verbonden met live operationele data, zodat organisaties niet alleen plannen hoe processen zouden moeten lopen, maar ook zien hoe ze daadwerkelijk functioneren.
Het hele idee van een real-time MRI-scan als metafoor is een aantal jaar geleden geïnitieerd, toen object-centric process mining (OCPM) zijn introductie deed. Inmiddels is OCPM in een rap tempo volwassen aan het worden. Waar traditionele process mining één proces of eventlog analyseert, kijkt OCPM naar objecten die door meerdere processen bewegen, zoals orders, leveringen of klantcases. Nieuwe tools hiervoor zijn Performance Spectrum en Instance Explorer, die moeten helpen om knelpunten bloot te leggen op de kruispunten waar het vaak misgaat. Door die punten inzichtelijk te maken, kunnen organisaties ingrijpen op momenten die het meest bepalend zijn voor prestaties en klantbeleving.
Open ecosysteem en AI-integratie via het Model Context Protocol
Een opvallend element in de strategie is de nadruk op openheid. Celonis ondersteunt het Model Context Protocol (MCP), waarmee de Process Intelligence Graph kan communiceren met AI-platforms van derden. Hier noemt het bedrijf specifiek Amazon Bedrock of Microsoft Copilot Studio. Dat moet voorkomen dat AI-initiatieven opgesloten raken in losse ecosystemen.
Met een MCP-server die specifiek is ontworpen voor process intelligence wil Celonis AI-agents voorzien van actuele operationele context. Die agents kunnen vervolgens beslissingen nemen en acties uitvoeren binnen bestaande systemen. Daarmee groeit het platform uit tot een infrastructuur voor hybride werk: mensen, systemen en AI-agents werken naast elkaar en worden centraal aangestuurd.
Partnernetwerk en nieuwe toepassingen
Het open-platformmodel moet innovatie versnellen. Partners bouwen inmiddels end-to-end oplossingen op basis van de Celonis-infrastructuur. Tijdens de keynote horen we Rollio als voorbeeld, dat een Process Collaboration Agent ontwikkelt die bij afwijkingen automatisch de juiste mensen en informatie bijeenbrengt. Trullion richt zich op zijn beurt op lease accounting, met een AI-agent die contracten interpreteert en compliance-gerelateerd werk automatiseert. Bloomfilter brengt process intelligence naar de software-ontwikkelingscyclus en geeft organisaties controle over zowel menselijke ontwikkelaars als AI-agents die code genereren.
Het partnerprogramma groeit snel, begrijpen we van Carsten Thoma (President Celonis) en Dan Brown (Chief Product Officer Celonis) vlak voor de start van de conferentie. Sinds vorig jaar zijn er meer dan vijftig applicaties gebouwd, met nog eens vijftig op de korte termijnin de pijplijn. Celonis presenteert dit als bewijs dat process intelligence een generieke laag wordt waarop andere software kan voortbouwen.
Klantcases als bewijsvoering
Van Thoma horen we ook dat Celosphere dit jaar nadrukkelijk in het teken staat van praktische resultaten. Dat heeft ermee te maken dat het bedrijf de voorbije jaren allerlei technologieën introduceerde – van OCPM tot PI – die nu echt in de praktijk toegepast worden. Meer dan honderd klanten delen cases, waarbij een selecte groep bedrijven samen meer dan een miljard dollar aan waarde heeft gerealiseerd. Cases variëren van verbeterde leverbetrouwbaarheid in de automotivesector tot snelle uitrol van tientallen AI-producten bij energiebedrijven. In sommige gevallen worden volledige businessunits getransformeerd, waarbij processen end-to-end worden gemonitord en aangestuurd via Celonis.
Die aanpak onderstreept een bredere trend in enterprise-technologie. Organisaties willen zien dat AI direct bijdraagt aan kernprocessen, in plaats van vooral experimentele waarde te bieden. Celonis positioneert zijn platform als brug tussen AI-ambitie en operationele werkelijkheid.
Focus op Return on AI
Celonis introduceert daarnaast een nieuwe maatstaf: Return on AI (ROAI). Het bedrijf ziet parallellen met de vroege dagen van process mining, toen data vooral inzicht gaven maar nog niet geleid werden door waardecreatie. ROAI moet organisaties helpen AI-investeringen strategischer in te zetten, met nadruk op voorbereiding, governance en koppeling aan concrete procesdoelen. Volgens Celonis komt het grootste deel van AI-succes niet uit de modellen zelf, maar uit de voorbereiding. Dat wil zeggen, het identificeren van juiste use-cases, het herontwerpen van processen en het zorgvuldig orkestreren van agents naast mensen en bestaande systemen.
Van inzicht naar autonome processen
Het Celonis-platform is inmiddels uitgegroeid tot meer dan een analyse-omgeving. De ambitie is om bedrijven te helpen richting autonome processen, waarin AI agents zelfstandig beslissen en handelen binnen vooraf ingestelde kaders. Process intelligence fungeert daarbij als real-time MRI-scan: continu inzicht, gekoppeld aan directe actie.
Celonis richt zich duidelijk op adaptieve besturing: processen die leren, bijsturen en samenwerken met medewerkers. In die visie is de digital twin een dynamisch operationeel fundament waarop nieuwe bedrijfsmodellen, services en applicaties ontstaan. Daarmee positioneert Celonis zich als spil tussen data-infrastructuur, AI-inzet en bedrijfsprocessen. In plaats van AI als doel op zich te benaderen, benadrukt de organisatie dat context, structuur en orkestratie bepalend zijn voor succes. Process intelligence vormt daarbij het framework dat bedrijven moet helpen AI-projecten te starten en daarbij blijvend waarde te realiseren.